Badania profilaktyczne w pracy – dlaczego są tak ważne?

Badania profilaktyczne pracowników to prosty sposób na ocenę stanu zdrowia zatrudnionego. Odpowiednie kompetencje i umiejętności to ważny aspekt na danym stanowisku pracy, jednak bez kwalifikacji zdrowotnych zatrudnienie nawet najlepszego pracownika może okazać się niewykonalne i problematyczne. Oprócz ochrony zdrowia i życia badania profilaktyczne mają na celu ustalenie, czy zatrudniona osoba jest w stanie realizować swoje obowiązki bez narażania siebie i współpracowników na niebezpieczeństwa. Dowiedz się, dlaczego jeszcze nie warto bagatelizować badań profilaktycznych w zakładzie pracy.

Jakie badania wykonuje się w medycynie pracy?

Pracownicy mogą podczas całego okresu zatrudnienia zostać skierowani przez pracodawcę na 3 główne rodzaje badań. Zalicza się do nich:

• badania wstępne, na które pracownik jest kierowany jeszcze przed podjęciem swoich obowiązków na stanowisku pracy. Dotyczą one nowo zatrudnionych osób, jak i tych, które zmieniają stanowisko w obrębie firmy. Konieczność ich wykonania tyczy się także pracowników, którzy zostają przyjęci na to samo stanowisko, ale poprzedni stosunek pracy został rozwiązany przed trzydziestoma dniami lub wcześniej,
• badania kontrolne są niezbędne do przeprowadzenia, kiedy pracownik przebywał na zwolnieniu chorobowym przez 30 dni i dłużej. Zakresem badania te nie różnią się od badań wstępnych czy okresowych i mają za zadanie stwierdzić, czy pracownik po długiej chorobie jest gotowy na powrót do pracy. Na badania kontrolne pracownik powinien wziąć ze sobą dokument potwierdzający zakończenie choroby wydany przez swojego lekarza prowadzącego.
• badania okresowe, których częstotliwość wykonywania zależy od rodzaju świadczonej pracy i ryzyka, jakie ze sobą niesie. Wykonywane są średnio co 2-4 lata lecz nie rzadziej niż raz na 5 lat. Częstotliwość wykonywania badań lekarskich nie jest stała. Na orzeczeniu lekarskim datę kolejnego badania okresowego każdorazowo określa lekarz. Jeśli ze swojej winy pracownik nie podda się badaniom, za czas, w którym nie posiada orzeczenia o zdolności do pracy, nie otrzyma wynagrodzenia.

Oprócz podstawowych rodzajów badań, w zależności od stanowiska pracy i wykonywanych obowiązków osoba zatrudniona może zostać skierowana także na:

• badania sanitarno-epidemiologiczne, które są niezbędne np. podczas pracy w gastronomii, czy dla osób mających styczność z produktami spożywczymi,
• badania końcowe, które są rodzajem badań okresowych i którym podlegają jedynie pracownicy narażeni podczas pracy na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających. Tego typu badania przeprowadza się po zakończonej pracy, podczas której występował kontakt z ww. substancjami lub po rozwiązaniu umowy o pracę, jeśli pracownik uprzednio zgłosi taką chęć.

Badania profilaktyczne – co musisz wiedzieć?

Tak samo, jak nie możesz dopuścić do pracy żadnej osoby, która nie przeszła szkolenia BHP, nie możesz też powierzyć obowiązków pracownikowi bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, które stwierdza brak przeciwwskazań do wykonywania czynności na danym stanowisku pracy w określonych warunkach.

Pracownik nie ma możliwości odmówić wykonania badań, ponieważ wiązałoby się to z ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych i może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym.

Pracodawca powinien mieć podpisaną umowę na wykonywanie badań z zakresu medycyny pracy z placówką medyczną, do której kieruje swoich pracowników. Firma zatrudniająca pracownika ponosi wszelkie koszty związane z jego badaniami niezbędnymi do świadczenia obowiązków w na stanowisku pracy, a wykonanie badań następuje na podstawie skierowania wystawionego przez przedsiębiorcę.

Badania powinny zostać przeprowadzone w miarę możliwości w godzinach pracy, za które osoba zatrudniona zachowuje pełne prawo do wynagrodzenia.

Skierowanie na badania profilaktyczne – co musi zawierać?

Kierując pracownika na badania profilaktyczne, pracodawca powinien mu wręczyć trzy egzemplarze skierowania na badania. Jedno z nich powinno pozostać w firmowych aktach osobowych, drugie pracownik zabierze do domu, a trzecie jest przeznaczone dla placówki medycznej, która wykona badania.

Druk skierowania musi zawierać dane pracownika, nazwę stanowiska, na którym ma być zatrudniony oraz ma informować o warunkach szkodliwych lub czynnikach niebezpiecznych dla zdrowia, które występują w miejscu wykonywania obowiązków.

Brak aktualnych badań profilaktycznych – jakie są konsekwencje?

Badania profilaktyczne mają za zadanie chronić przede wszystkim zdrowie pracownika. Powinny zabezpieczać go przed następstwami pracy, która mogłaby być nieodpowiednia do jego stanu zdrowia. Dodatkowo rolą badań okresowych jest wyłapanie rozwijających się chorób, które mogą być spowodowane środowiskiem pracy.

Dlatego pracodawca, który dopuści się zaniechania obowiązku wysłania pracowników na badania profilaktyczne, musi się liczyć z karą grzywny, która może zostać na niego nałożona. Wynosi ona od 1 tys. do 30 tys. zł. Warto o nich pamiętać, szczególnie dlatego, aby chronić życie i zdrowie swoich pracowników.